Имам Шамил накълулъаралдаса исана тIубала 150 сон. БакъигIалъул хабалалъ аварагасул инсул вац ГIабасида аскIоб ахирисеб руссен батарав Кавказалъул лъабабилев имамас гьаб дунялалъулгун къо-лъикI гьабуралдаса ана гьебгощинаб мех. Чанги лъим чвахана ГIанди ва Авар гIоразухъан гIодобе. ГIемерал лъугьа-бахъинал ккана гьеб 150 соналда жанир магIарухъги. ГIезегIан тIадчагIи хисана, чIвана, ана, лъугIана. Гьезул гIемерисезул лъалкI...
ГIасрабазул гъварилъи, гIумруялъул бечелъи
Нилъерго тарих лъачIони, жакъаселъе къимат кьезеги букIинеселъул хIисаб гьабизеги расги бигьаго букIунаро. Кинха гьеб лъазе бугеб? ТарихчагIазул, археологазул кумекалдалъун. Гьединазул цояв ккола тарихиял гIелмабазул кандидат, РАНалъул ДФИЦалъул историялъул, археологиялъул ва этнографиялъул институталъул кIудияв гIелмияв хIалтIухъан, «Дарс»» НПЦялъул генералияв директор, «МавраевЪ» басмаханаялъул нухмалъулев, Буйнакск районалъул Дурангъиса Рабадан МухIамадов. Гьесулгун буго нижер жакъасеб гара-чIвари. —...
Нилъер тарихалде жеги каву рагьун гьечIо, чIемгIа гурони
Ахираб къого соналда жаниб нилъер тарихалда, адабияталда ва маданияталда хурхун тарихчагIаз, гIалимзабаз, гьединго гIагараб ракь лъазабулез хъван къватIире рачIана анцI-анцI тIахьал. Къадаралъул рахъалъ тIолабго советияб гIуцIиялъул заманалда рахъараздаса дагьал гьечIел гуребги, гьел руго бугеб хIалалъе, заманалъе битIараб къимат кьун, хIакъикъат рагьарал, ай партиялъул идеологиялъул мугьру тIад чIвачIел. Дагъистаналъул, магIарулазул тарихалъул хIакъалъулъ хъвараб анцIила микьго...
Сталинградалъул цIар тIад буссинадай?
БакътIерхьул улкабазда бугелде ва гьениб къиматаблъун рикIкIунелде дир рекIелъ рокьукълъи букIаниги, дие къабулаблъун лъугьун буго гьениб дида бихьулеб ва нилъеца рахъ кквезе мустахIикъаб цо хIужа – доба хIукумат хисаниги, бетIерлъуде щив кканиги, хисизаричIого хутIула къватIазда ва шагьаразда лъурал цIарал. Большевиказухъе улка ккедал советияб Россиялда лъилъулареб унтилъун лъугьун буго цIарал хисизари. Дир пикруялда...
Цолъиялъул тарихияб байбихьи
Тарихалда рекъон, Дагъистаналъул ракьалда гIадамаз гIумру гьабизе байбихьун буго 150 азарго соналъ цебе. Гьелдаса нахъе батIи-батIиял къавмаздаса гIуцIараб халкъалъ нахъа тана цIар араб, бахIарчияб нух. Экономикияб, культурияб цебетIеялъулъ ккана кIуди-кIудиял хиса-басиял. Берцинаб тIабигIаталъги, ракI рагьарал гIадамазул хасияталъги батила, Жебал Каф (Кафалъул мугIрул) абулеб ракьалде магърибалдасаги машрикъалдасаги гIалимзабазулги гIадатиял гIадамазулги пикру цIалеб букIана. Гьединаб гьитIинаб,...
Маршал ШугIайпов
Болъихъ районалъул Шодрода росулъа КIудияб ВатIанияб рагъде ун вуго 55 чи. Гьездаса 33-яв абадиялъго кьалул майданалда хутIана. Бергьенлъи босун тIадруссаразда гьоркьов вукIана АхIмаднаби ШугIайповги. Дида мунагьал чураяв АхIмаднаби лъикI лъалаан. Болъихъ зонаялда «БагIараб байрахъ» газеталъул хасав мухбирлъун хIалтIулев дун араб гIасруялъул ункъоабилел соназда гIемер дандчIвалаан А. ШугIайповгун. Гьес гьоболлъиги рагIизабун букIана дида. Щибаб...
ВатIаналда сан гьабичIеб Рубол жавгьар
Жамиля ДАГИРОВА, искусствоялъул тарихчIужу, Кавказалъул рагъул заманалда Ф. Рубол творчествоялъул ва гьесул панорамаялъул тарихалъул цIех-рехчIужу. Исана 1 июналда 130 сон тIубана машгьурав художник Франц Рубоца «Штурм Ахульго» абураб сурат-панорама бахъаралдаса. Гьелъул хIакъалъулъ лекциял цIализе байбихьана Дагъистаналъул Миллияб музеялъ Инстаграмалда бугеб жидерго гьумералдасан ва You-Tube каналалдасан. ТIоцебесеб лекцияги тIобитIана 5 июлалда. Кида...
Аралъул хIисаб гьабуни…
ТIоцебе Дагъистаналде исламалъул байрахъ бачIарав чи ккола Салман бину РабигIатил Багьили. Гьев вачIана, ислам тIибитIизабулаго, Дербенталде щвезегIан. Гьелдаса хадуб гIемерлъана гIарабаз Дагъистаналде гьарулел гъазаватал. ГIабасилазул халиплъиялъул заманалда Дербент шагьар лъугьун букIана битIахъе гIелмияб центрлъун. Гьарун-Рашидил заманалда гьевги вачIун вукIана цо нухалда гьениве, жиндирго лъималгун цадахъ. Гьенир гIемерал машгьурал гIалимзабиги рукIана. Нилъеда лъалев тIоцевесев...
Дагъистаналъул тарихалда – 300 магIаруласул цIар
Машгьурал гIадамал Магаева ПатIимат(1949) Магаева ПатIимат – Дагъистаналъул халкъияй артист, ДРя-лъул ва РФялъул культураялъул мустахIикъай хIалтIухъан.Гьаюна 1949 соналъул 22 июлалда Унсоколо росулъ, магIарул театралъе кьучI лъурав Дагъистаналъул халкъияв артист, РСФСРа-лъул мустахIикъав артист Магаев ГIабдурахIманил хъизамалда.ПатIимат ккола машгьурай кочIохъан. Гьелъ ахIула магIарул халкъиялги гьанжесел поэтазулги кучIдул.Бищунго лъикIазул цояллъун рикIкIуна гьелъ ахIулел Афгъанистаналда хъулухъ гьабуразе сайгъат...
Дагъистаналъул тарихалда 300 магIаруласул цIар
Сайгидов ГIалихIажи (1948-2020) Сайгидов ГIалихIажи – Россия-лъул мустахIикъав художник, Да-гъистаналъул скульптор, Дагъистаналъул пачалихъияб премиялъул лауреат (2001). Гьавуна 1948 соналда Гъуниб районалъул СалтIа росулъ. 1973 соналда лъугIизабуна Дагъистаналъул М.А. Жамалил цIаралда бугеб художествияб училищеялъул ма-ххуда накъищал гьарулеб отделение. 1976-1982 соназ-да гьев цIалана Ленинградалда И. Е. Репинил цIаралда бугеб живописалъул, скульптураялъул ва архитектураялъул институталда скульптураялъул факультеталда. ГIалихIажица...