ХIХ гIасруялда гьев вукIана бищун машгьурав кавказияв. Гьединавлъун хутIила гьев хадусел гIасрабаздаги 160 сон ана имам Шамилил бетIерлъиялда дагъистаниязги, чачаназги, цогидал кавказалъулазги эркенлъиялъе ва чияда рачIолъиялъе гIоло Россиялъул империялде данде гьабулеб букIараб къеркьей лъугIизе таралдаса. Дунялалъул тарихалда къанагIатги гьечIо Кавказалъул магIарулаз гIадин анцI-анцI соназ къуватаб империялде данде гьабураб рагъул тарихги хIужаги. Гьеб къеркьеялъул хIакъалъулъ...
Бер тIеркIани – миокимия, гьекIдани – ургьимесалъул унтаби Бер тIеркIани, рикIкIада гIумру гьабун вугев гIагарлъиялъул чи вихьулин абулаан умумуз, гьекIдизе лъугьиндал — дур рахъалъ цогияз квешаб хабар бицунеб батулин хIинкъизарулаан. ГьакIкIадулев чи вихьани, гьебги берккеялъул гIаламатлъун рикIкIуна. Медицинаялъин абуни, гьел рехсарал жал рикIкIуна цо-цо унтабазул гIаламаталлъун. Беразда сверухъ ругел ччорбал чанго секундгIанасеб заманалъ тIеркIезе...
КIвар кьуна миллиял басмабазде ва газетазде «Дагъистан» басмаханаялъул нухмалъулев ГIумаргIусман ХIажиевасул Араб анкьалда Сочиялда тIобитIана Россиялъул журналистазул «ТIолабго Россия-2019» абураб цIаралда гъоркь XXIII форум. Гьениб гIахьаллъи гьабуна 1300-ялдасаги цIикIкIун журналистас. Улкаялъул батIи-батIиял шагьараздаса, районаздаса рачIарал рагIул устарзабаз, гIемерал пикраби, суалал, хIалтIул цIиял къагIидаби дандрана, журналистазул лъикIаб хIалбихьиялъул пайдаял мисалазул бицана. Гьелде тIадеги, форумалда бицана...
28 сентябралда кIодо гьабуна ЧIарада район гIуцIаралдаса 90 сон тIубай ЧIарадисезда цадахъ рохел гIахьал гьабизе районалде рачIун рукIана гIемерал гьалбал: магIарул районазул бутIрул ва республикаялъул хIукуматалъул хIалтIухъаби. Тадбиралда лъикIаб гIахьаллъи гьабун букIана щибаб росдацаги. Гьез гIуцIун рукIана жиде-жидер майданал ва гьенир гьалбадерица хIалбихьана миллияб кванилги. Гьелдаса хадуб киналго данделъана Маданияталъул кIалгIаялъур. ХIакъикъаталдаги гIеч бортизе...
ГIалимзабаз рикIкIунеб буго пластикалдаса инкар гьабизе кколин Ахираб чанго соналда жаниб Германиялъул гIалимзабаз гьарурал цIех-рехаз бихьизабуна лъималазул чорхолъе пластикаялъул микрочастицаби кколел рукIин. Германиялъул Сверухълъи цIуниялъул федералияб министерствоялъул ва пачалихъияб институталъул специалистаз щуго соналда жаниб, гьоркьоса къотIичIого гьарулел рукIана, 17 сонил ригьалде рахинегIан лъималазул кIващул анализал. Халгьабулеб букIана кинаб къадаралда гьелда гъорлъ пластик батулебали. 97...
Бидул тIадецуялъул халгьабизе ккола ригьалъухъ балагьичIого «Давление бугин» абуларев чи къанагIатги ватиларо жакъа. ХIатта гIолохъабицин рукIуна бидул тIадецуялъ рахIатги хвезабун. ЧIахIияб ригьалъул гIадамазин абуни гIемер абула гIолохъанаб заманалда давление щибжоялицин жидеда лъалеб букIинчIин абун. Гьезде гIайиб гIунтIизабула гIолохъабаз гьерсал рицунел ругинги абун. Бидул тIадецуй (АД) борциналъул къагIидаби медицинаялда хIалтIизаризе байбихьаралдаса нахъе, тонометралдаса пайда босулаан...
Гьал къоязда кIодо гьабуна Шамил район гIуцIаралдаса 90 сон тIубай Байрамалде цудунго хIадурун букIана щибаб росдал жамагIат. ТIоритIана субботникал, данделъаби ва бищунго цIикIкIун къачIана ХIебда росулъ бугеб хIухьбахъиялъул парк. Байрамалъул къоялъин абуни гьениб мухъккун тIиритIун рукIана щибаб росдал майданал. Щибаб майданалда букIана пихъалгун овощалги, гьанал ва рахьдал батIи-батIиял нигIматалги, жакъа къанагIалъун ругел гьохъил, цIоросаролъул,...
Садакъа кьезе ккола кваранаб квералъ, квегIалда лъаларедухъ Нилъеда гIемер рагIула лъикIал ишал гьаруразул хIакъалъулъ бицунеб. Гьелдаго цадахъ абула: «Дуего зарал ккезе бокьун батичIони, чияе лъикIлъи гьабуге», — янги. ЛъикIав чилъун вукIинищ беццараб бугеб яги жиндирго тIалабги гьабун гIумру тIамийищ лъикIаб бугебин абураб суал борхизе бокьун буго гьаб макъалаялда. Абула лъикIлъи гьабун ругьунасда къабихIаб иш...
Рокьиги, талихIги, хинлъиги, гурхIел-рахIмуги КIиго конфеталъул тIадегIанаб багьа Интернаталдаса цIалараб автор лъалареб гьаб хабаралъ дие гьабун тараб асар, кантIизаюн тараб куц! Цин къокъго ракIалдещвезабулеб буго гьелъул хIасил:Маршруткаялда рекIун ругел гьитIинав васги гьесул эбелги. Эбелалъул гьеб къоялъ ццин бахъун букIуна. КигIан вас хIеренго кIалъаниги, гьей хичулей йикIуна гьесде. Амма эбелалъул хIал бичIчIарав васас хIаракат бахъулеб...
Рагъухъан, пачалихъияв хIаракатчи ва хIапиз Сурхай II-абилев (1744-1827) ханлъуде ккана 1789 соналда, эмен МухIамад-хан хун хадув XVIII гIасруялъул ахиралда цIидасан байбихьана Россиялъул империялъ Дагъистан квегъиялъул мурадалда гьабулеб хIаракат ва гьелде данде магIарулаз гьабураб къеркьеялъул церехъабазул цоявлъун вукIана гъазигъумекдерил Сурхай-хан II. Халкъалъ гьесда абулаан «Хъунбуттаян» («кIудияв эмен», «кIудада»). Сурхай-хан II-абилес байбихьана Дагъистаналъул югалъул ракьал кквезе...
