ГIажаибаб къисматалъул Испаниялъул офицерас щиб гьабулеб букIараб Кавказалда? «Кавказалъул гIемерисел халкъалго гIадин, лезгинал, гьитIинаб къоялдасаго нахъе, ккола гьунар тIокIал кьвагьдохъаби». Гьедин абуна Кавказалъул халкъазул гIумруялъул хIакъалъулъ лъай бугев Испаниялъул офицер дон Хуан Ван Гален граф Перакампосица (1788-1864). (Нилъеда лъала, гIурусазги къватIисел улкабазул вакилзабазги «лезгиналин» абулаан Дагъистаналъул тIолалго мугIрузул халкъазда. – Ред.). Хуан Ван Галенил...
Гъира букIун гIолеб гьечIо, сурсатги къваригIунеб буго «Наркотикал гьечIеб Россия» проекталъул автораз гьабураб цIех-рехалда рекъон, Hydra абураб даркнеталда щибаб къойил наркотикал ричула 13 600 чиясе. Даркнетин абула, хъвай-хъвагIай гьабулаго, хIакъикъияб цIарги цогидал баяналги цIехечIого, балъгояб дарам гьабизе кумек гьабулеб сайталда. Наркотикал ричулезул даркнеталда жанире раккулезул къадар бахуна 800 азарго чиясде. Гьеб ахIвал-хIалалъ рахIатхвезабураб РФялъул...
ХХI гIасру – цIиял ресал, цIиял захIмалъаби ГIалимзабаз, цебегоялдаса нахъе, гьоркьохъеб ригьалъул гIадамал микьго сагIаталъ кьижи лъикIаблъун рикIкIуна. Инсанасул сахлъиялъе кIвар бугеб жолъун ккола гIураб къадаралда кьижи. Макьу тIури сах гьабулев тохтур ккола сомнолог. Макьу щунгутIи гьеб унти гурин, батIи-батIиял унтаби сабаблъун лъугьунеб гIаламат бугин рикIкIуна специалистаз. Ахираб нусго соналда искусственнияб канлъи, гьединго компьютерал...
Рахьдал мацIал ва культура цIуниялъулъ миллияб прессаялъул кIвар ТIадеялдаса тIаде хIалуцунеб буго Дагъистаналда рахьдал мацIал школазда малъиялъулги, гьел цIунизе ккеялъулги, щибаб миллаталъул вакиласда жиндирго мацI лъазе тIадаб букIиналъулги хIакъалъулъ бицунеб масъала. Цо рахъалъ босани, гIажаиблъи гьабизе ккараб хIужа гьечIищ миллаталги мацIалги гIемерлъиялъ берцин гьабураб Дагъистаналда гьединаб суал баккиго. Гьеб суал бижизего кколароан нилъер гьаниб....
12 октябралда кIодо гьабуна Гъуниб район гIуцIаралдаса 90 сон тIубай Жакъасеб Гъуниб районалъул ракьалда, 1741 соналда бекана бащдаб дунял квегъарав Надир-шагьасул бодул хIуби. Гьаниб бана имам Шамилица жиндирго ахирисеб сангар, 1859 соналда ахир лъуна 25 соналъ халатбахъараб Кавказалъулаб рагъуе. Гьанив гIуна Дагъистаналъул ункъабилев имам МухIамадхIажи, гьанив гьавуна Северияб Кавказалъул амир УзунхIажи. КIудияб ВатIанияб рагъде...
Эпидемия тIибитIиялде данде хIалтIи гьабулеб буго 14 октябралда больницаялда регизаруна сибиралъул язва унтиялда щаклъи бугел лъабгоял. Гьезда гьоркьоса кIигоязул гьеб унти букIин чIезабуна, лъабабилесул хIакъалъулъ жеги мухIканлъи лъалеб гьечIо. Унтарал ккола ЦIияб Лак районалъул ЦIияб Кули росулъа. Гьезде унти бахун буго жидецаго хьихьун букIараб хъураб хIайваналдаса. Микьабилеб октябралда оц хъолелъул, гьелъул хважаинги, гьесие кумек...
МугIрузулаб Дагъистаналъул бакьулълъиялда, ралъдал гьумералдаса 1200-1400 метралъул борхалъуда буго Гъуниб район. Гьелъул гIатIилъи буго 609,5 кв.км. Районалда буго 67 росу (кулабигун цадахъ), 18 росдал администрация. ГIумру гьабулеб буго 25800 чияс.Бищунго борхалъуда бугеб бакIлъун рикIкIуна «Маяк» (2387 метр). ТIоцебе Гъуниб район гIуцIана, кантон хIисабалда, 1928 соналда, ВЦИКалъул къотIиялда рекъон, районлъун гьабуна 1929 соналъул лъабабилеб июналда....
ГьитIинав Драгомирица рагьулеб буго дунял Нилъеда гьоркьор къанагIатги ратиларо мегIергун гIалахги, ралъадгун гIорги бокьуларел чагIи. Щибабкъойилаб хIалтIуда свакараб мехалда хIаракатги бахъула тIабигIаталде хIухьбахъи гьабизе ине. Цебе росу тун къватIире бихьинал унел рукIун ратани, гьанже руччабиги уна ва гьел щоларел бакIалги дунялалда къанагIатги ратиларо. Цебе даран-базаралъ къватIисел улкабазде унел рукIун ратани, жакъа гIемерисел уна берцинаб...
ХIХ гIасруялда гьев вукIана бищун машгьурав кавказияв. Гьединавлъун хутIила гьев хадусел гIасрабаздаги 160 сон ана имам Шамилил бетIерлъиялда дагъистаниязги, чачаназги, цогидал кавказалъулазги эркенлъиялъе ва чияда рачIолъиялъе гIоло Россиялъул империялде данде гьабулеб букIараб къеркьей лъугIизе таралдаса. Дунялалъул тарихалда къанагIатги гьечIо Кавказалъул магIарулаз гIадин анцI-анцI соназ къуватаб империялде данде гьабураб рагъул тарихги хIужаги. Гьеб къеркьеялъул хIакъалъулъ...
Бер тIеркIани – миокимия, гьекIдани – ургьимесалъул унтаби Бер тIеркIани, рикIкIада гIумру гьабун вугев гIагарлъиялъул чи вихьулин абулаан умумуз, гьекIдизе лъугьиндал — дур рахъалъ цогияз квешаб хабар бицунеб батулин хIинкъизарулаан. ГьакIкIадулев чи вихьани, гьебги берккеялъул гIаламатлъун рикIкIуна. Медицинаялъин абуни, гьел рехсарал жал рикIкIуна цо-цо унтабазул гIаламаталлъун. Беразда сверухъ ругел ччорбал чанго секундгIанасеб заманалъ тIеркIезе...
