Нилъер гIумруялда школа гьечIеб росу ва шагьар цебечIезабизе захIматаб жо буго. 1861 соналдаго цIар рагIарав лингвист-гIалимчи П. К. Усларица Дагъистаналда суал борхулеб букIана хъвай-хъвагIай жеги гьечIел мацIазда цIали гьабизе алипба (алфавит) ургъизе ккеялъул. Гьеб масъала тIубана нилъер магIарул цересел гIалимзабазул кумекалдалъун.      Казбек районалъул Гуни росуги ккола районалда тIоцебе школа рагьарал...

«Аркадий Гайдарил «Горячий камень» абураб хабаралда гIадин, гIумру такрар гьабизе рес кьурабани, батIияб къисмат тIаса бищила- роан дица. Дие квербакъана Аллагьасукьа хIинкъиялъги законалъе ритIухълъиялъги», — ян бицана нижеда, араб гIумруялъулги гьелда жа- нир ккарал хиса-басиязулги хIакъалъулъ гара-чIвари гьабулаго, Казбек районалъул Дилим росулъа Камилгерей Ибрагьимовас. Рокьула дие чIахIиял гIадамазул сабураб накъиталъухъ гIенеккизе, гьезул гIумруялъул дарсазул гъварилъуде...

     Дагъистаналъул халкъияв учитель, Россиялъул мустахIикъав учитель Бартихан ГIумаров 19 соналъ хIалтIулев вуго Буйнакскиялъул профессионалиябгун педагогияб колледжалда директорлъун. Миллиял мацIазде бугеб бербалагьиялъул хIакъалъулъ бицана гьес нижее. — Кинал хиса-басиял гьарун ругел колледжалда ахираб заманалда?   — Педагогияб училище рагьун букIана мугIрузул районазе учительзаби хIадуриялъул мурадалда. Гьанир хIадурулаан байбихьул школалъе педагогал. Улкаялда чIахIиял хиса-басиял ккун...

       Ахираб заманалда школазда цIакъ дагьлъизарун руго рахьдал мацIалъул дарсал. Щай гьедин бугебин гьикъидал, цо-цояз абулеб буго добасан гьединаб амру бачIанин абун. «Доваги» кинго ватуларо школазе гьединаб амру гьабурав хIакимчи. Лъида бараб бугеб рахьдал мацIалде чан сагIат кьелеб абураб масъала? Гьелъул хIакъалъулъ бицине бокьун буго гьаб макъалаялда.     Чамалиго сон буго школалда...

Унго-унгоги, гьаб ракьалда ругелщинал лъикIал гIадамал. Гьединаз гурищ дунялго ккун бугеб. Гьезул лъикIлъиялъ кIигъеж гьабун баччун букIуна гIумруялъул кинабго захIмалъи. Гьединал рихьидалги, гьезул- гун лъай-хъвай ккедалги, гьезул бицунеб рагIидалги, кидаго ракIалде рачIуна Ф. М. Достоевскиясул «Берцинлъиялъ хвасар гьабула дунял» абурал рагIаби. Щиб лъалеб, гьесги бицунеб букIун батила рухIияб бер- цинлъиялъул хIакъалъулъ. Нилъер щивасул къисматалдаги нур...

ДРялъул лъай кьеялъул министрасул ишал тIуралев ЯхIя Бучаевас «Дагъистаналъул правда» газеталъул редакциялда тIобитIана прессконференция. Гьениб бицана лъай кьеялъул идарабазда пашманал лъугьа-бахъинал ккунгутIиялъул мурадалда цIалдохъабазе тарбия кьеялъул рахъалъ гьаризе кколел тадбиразул хIакъалъулъ. Гьединаб данделъи тIобитIиялъе гIилла ккана МахIачхъалаялъул №51 лицеялда ккараб пашманаб лъугьа-бахъин. Гьелдаса хадуб, ДРя­ лъул бетIер Сергей Меликовасул тIадкъаялда рекъон, гIуцIун букIана ведомствабазда гьоркьосеб...

  Советияб заманалда Дагъистаналде хIалтIизе ритIун рачIарал гIурус учительзабаз кIудияб бакI ккола нилъер тарихалда. Дагьаб мехалъ хIалтIизеян рачIарал гIолохъанал учительзабазул чангиязе нилъер гIаздалал мугIрул лъугьана гIагараллъун, гьезда батана гьаниб жидерго къисмат. Гьезул цояй ккола Седакова Валентина Петровна. Гьелъул гIажаибаб къисматалъул хIакъалъулъ дие бицана Валенти­нал яс Раисатица. Гьединго, гьелъул рукIарал цо-цо цIалдохъабазги рекIелъ рохелги пашманлъиги жубараб...

      «Гьанже заманалъул лъай кьеялда тарбия кьей: аслиял масъалабаздаса цIиял программабаде» — гьединаб темаялда гIуцIараб семинар тIобитIана педагогиял хIалтIухъабазул санайил букIунеб хIасилияб конференциялда.     Данделъи букIана Республикаялъулаб лъай кьеялъул централда. Гьелда гIахьаллъана кIинусгоялдаса цIикIкIун педагогги, школазул директоразул тарбия кьеялъул рахъалъ заместителалги, классалъул нух- малъулелги.    ДРялъул лъай кьеялъул ва гIелмуялъул министрасул тIоцевесев заместитель МухIамад...

       Хириял «ХIакъикъат» газета цIалулел. ТIаде щолеб буго цIияб цIалул сон. 1 сентябралде нужерго лъимал къачIалел, рекерахъдилел ратила гьабсагIат нужеда гъорлъги гIезегIан чагIи. Партаялда нахъа тIоцебесеб нухалъ чIезе руго нус-нус гьитIичал.      Жакъа эбел-инсуе бигьаяб бетIер унти гуро лъимер цIияб цIалул соналде хIадури. Хасго кIиго-лъабго лъимер бугел хъизамазе махIниги бигьаго батиларо. Гьебги хIисабалде босун,...

  1 сентябралдаса байбихьун нилъер республикаялъул школазда хIалтIулел мугIалимзабазул харж цIикIкIинабизе буго 23 проценталъ. Гьеб ккола гIага-шагарго 3000-гIанасеб гъурущ. ДРялъул ХIукуматалъ гьабун буго гьединаб хIукму.   Мисалалъе, категория гьечIев мугIалимасул харж цIикIкIине буго 12700-ялдаса 15700 гъурщиде щвезегIан ва гьелда рекъон цIикIкIине руго цогидазулги.    СагIтал ва гьединго категория гIемер бугев чиясе дагьабги цIикIкIун щвезе буго моцIалъе...