Гьаб буго МухIамад ГIисаевасулгун дир кIиабилеб интервью. ТIоцебесеб босун букIана 2001 соналда, гьес Хунзахъ районалъул нухмалъиялде кандидатура лъедал. Доб мехалда гьев политикаялда гъорлъ вукIинчIо. Лъалаан МахIачхъалаялъул мэриялда хIалтIулев чи хIисабалда. Гьединлъидал Хунзахъ районалда тIоритIизесел рищиязда гьев бергьинин абураб ракIчIейги къанагIатав чиясулги букIун батиларо. Щайин абуни гьенир гIахьаллъулел рукIана гIезегIан гIадамал. Амма МухIамад бергьана рищиязда. Хунзахъ районалъул нухмалъиялда гьев вукIана кIиго болжалалъ. Хадур гьесда тIад къана республикаялъулги СКФО- ялъулги даражаялъул хъулухъал. Масала, хIалтIана «Курорты Северного Кавказа» гIуцIиялда, вукIана туризмалъул рахъалъ ДРялъул хIукуматалда цебе гIуцIараб комитеталъул нух- малъиялда, хадув – туризмалъулгун халкъияб махщалил министрлъун, хIукуматалъул премьер-министрасул заместительлъун. ГьабсагIаталда МухIамад ГIисаевас нухмалъи гьабулеб буго РФялъул Пенсиялъул фондалъул ДРялда бугеб управлениялъе. Гьев ккола Хунзахъ районалъул ТIагьадаса.
Дица диего политикаялде нух къан букIана
— МухIамад, гIезегIан бечедаб биография буго дур. Гьел хъулухъазда гьоркьоб бищунго кинаб дуе бокьулеб?
— (велъулаго) Хунзахъ районалъул бетIерлъун вукIараб мех…
Амма дица гьеб хъулухъ тIаде босарал 2001-2009 соназдаги гьабсагIаталдаги районалъе нухмалъи гьаби тIубан батIи-батIияб жо буго. Доб мехалда дун кколаан халкъалъ цIарги чIван вищарав администрациялъул бетIер. Щивниги лъугьунароан дица гьабураб хIукмуялда дагIба базе, гьеб хисизабизе. Амма гьелги рукIунароанха закон хвезабурал, пачалихъалъул буголъи хъамал гьабурал, яги чи ахIи-хIуралде гъорлъе цIалел гIадал хIукмаби.
КIудияб кумек щолаан депутатаздасанги, кидаго аскIор рукIунаан дирго заместителалги.
Радал сагIат ичIгоялда хIалтIуде щвелалде, рас хутIичIого районалда лъугьа-бахъунеб жо лъан букIунаан дида. Рогьалилъ вахъун унаан дун ралел объектазухъ балагьизе яги дагьабниги ахIвал-хIал хIалуцарал бакIал ругищали ваккизе, кIалъалаан росабалъе. Цинги хIалтIуде щведал, заместителазда цере лъолаан нижеца тIуразе кколел суалал.
Дица гьабураб хIалтIул 99 проценталдаса гIадамал рази рукIанилан абизе кIола дида. Гьелдаса кIудияб талихI щибха букIинеб?
Районалъул бетIерлъиялде лъаб- абилеб нухалда кандидатура лъолелъул, гьениб гIемер хIалтIи букIана рагIалде бахъун – цIиял нухалги, цо-цо росабалъе газ бачине хIадурарал рогIралги, канализацияги, лъурал лъел рогIралги, къанагIаталги росаби хутIун рукIун ратила школал яги спортивиял объектал къваригIаралги. Доб мехалда байбихьана ГьоцIалъ ГЭС базеги. Гьелда сверухъги гIезегIан дагIбаги суалалги рукIана. Амма районалъул бетIер хIисабалда дидаги божун гIодоре риччана гьел. Дица бичIчIизабуна гьезда унголъунги улкаялъе хIажатаб объект гьеб букIин.
Макьасда курорт базеги байбихьана дол соназда. Гьелда хурхунги букIана цо-цо рагIи-мех. Диниял чагIиги бакIалъул гIадамалги чIун рукIана курорт банани, гьеб мухъалда саяхълъи, квешаб хьвада- чIвади байбихьулилан. Гьенибги чIванкъотIун бичIчIизабуна дица Макьасда квараздасан хьвадулел нухалги гьарунани, хъещтIолел ва хIухьбахъиялъе цогидал бакIалги ранани, эркенаб заман тIамизе гIадамал жидерго хъизаналгун цадахъгицин рачIине бегьулилан. ЛъикIаб къасдалде ният букIин бихьизабизе, дица доба тIоцебе мажгитги бана.
ПалхIасил, районалъул бетIерлъиялда вукIиналъ дие бергьун кIудияб хIалбихьи щвана – гIадамалгун кIалъазеги хIалтIи гIуцIизеги. Амма нилъеда ракIалда букIанщинаб жоги лъугьунеб гьечIо – цо-цо ишал тIурачIогоги хутIана.
Гьединаб бакIалда кигIан лъикI хIалтIизеян къеркьаниги, лъабго- ункъо соналдасан дагьа-макъабго оппозицияги баккула. ХIур тамахаб бакIиланищ гьеб кколебали, администрациялъул бетIерлъиялде ишан босулел чагIи загьирлъула. Амма бигьаго гьабулеб хIалтIи гуро гьеб.
— Хадурккун республикая- лъул даражаялъул хъулухъалде, МахIачхъалаялде, рачIинелъунги къваригIунеб батила районалъул бетIерасул хъулухъ. Трамплин хIисабалда.
— Валлагь, доб мехалда дица диего политикаялде нух къан букIана. БитIараб бицани, дагьаб мехалъ кивниги хIалтIичIого, дунго дидаго чIезе бокьун букIана. Щайин абуни цевехун дун анцIго соналъ МахIачхъалаялъул мэриялда Управлениялъул начальниклъун, микьго соналъ Хунзахъ районалъул бетIерлъун хIалтIидал.
Амма дида тIад къана «Курорты Северного Кавказа» абураб гIуцIиялъул Дагъистаналда тарав вакиласул хъулухъ. Кутакалда лъикIаб окладги кьолаан. Цадахъго бачунаан «Южно-Газовая компаниялъул» нухмалъулесул ишги. Гьеб мехалда дун хIалтIулев вукIана «Юг» абулеб бакIал ралеб компаниялда. Гьединлъидал Олимпиялъул объектал раялъулъги гIахьаллъанин абизе бегьула.
КъватIисеб ракьалда туризм цебетIезабураб гIеларин, гьанже нилъерго гьанибги цебетIезабизе къваригIун бугин гьебилан, Рамазан ГIабдулатIипов нухмалъиялда вугеб заманалда вачун цIияб хIалтIуде тIамуна дун. Туризмалъул рахъалъ ДРялъул хIукуматалда цебе гIуцIараб комитет кколаан гьеб.
ЛъагIел данде сверилалде ГIабдулатIиповас хIукуматалъул председателасул вице-премьерлъун тIамуна дун. Валлагь, гьеб ва гьелда цебехун букIараб (комитеталъул нухмалъулесул) хъулухъ къваригIун бугилан лъиданиги аскIове ун, цIарги бахъун букIинчIо дица. ТIадежоялъе, вице-премьерасул хъулухъалъул буго гьадинаб хаслъи – хIукуматалда гьабулеб цониги иш битIа-бишун ккани, цIар премьерасе яги гьеб сфераялъул министрасе букIуна, амма гьеб хIалтIи кIала- гъоркье чIвани, бугеб-гьечIеб гIайиб вице-премьерасде гьабула.
Гьединго гьеб хъулухъалда сверухъ доба (республикаялъул нухмалъиялда – ред.) цо бичIчIулареб багъа-бачариги загьирлъулеб букIана дие. Дагьалищха рукIинел гьелде ишан босаралги жахIда- хIусуд бугелги гIадамал.
Дунин абуни гьеб заманалда халкъияб магIишаталде хIалтIизе ине анищазда вукIана.
Китаялде сапар нахъбахъи
Гьедин дидаго лъачIого Пенсиязул фондалъул председателасул хъулухъалде дир кандидатураялъулги хал гьабулеб букIун буго.
Дида гьеб лъана Китаялде ине аэропорталда чIун вукIаго. Жидеца дургун собеседование гьабизе метер Москваялде вачIине кколин мунилан кIалъан вачIана цойидасанго РФялъул Пенсиязул фондалъул нухмалъулесул заместитель Анатолий Анохин. Дица гьесие махсарацин гьабуна жакъа 1 апрельги (гIадамал махсараде кколеб къо) гуреблъидалилан.
Гьедин Китаялде сапар нахъба- хъизе ккана.
Микьго къоялдасан цIияб хъулухъалде вахъине кколилан лъазабун букIана дида Москваялдасан.
Амма лъикIищ-квешищали лъаларо, гьелдаса хадуб жеги лъагIелги ункъо моцIалъги тIубалеб букIинчIо гьеб суал. Хадуб лъана дирго гIадин, жеги ичIго-анцIгониги чиясул кандидатураялъулги хал гьабулеб букIараблъи.
Ккараб ккун букIагиян, гьеб заманалда хIукуматалъул вице-премьер хIисабалда туризмалъул суалал тIуразарулев дунги вукIана.
— Масала?
— Масала, дица Рамазан ГIаб- дулатIиповасда абулеб букIана нилъ гIицIго туризмалъул бицун тIураларин, гьелда гъорлъе даран-базарги жубазабизе кколилан. Гьанже гьеб цебетIезабизеги гIураб гIарац гьечIилан жаваб кьуна ГIабдулатIиповас. БатIаго гIемераб гIарац къваригIунарин гьелъие, гIиси-бикъинал даранчагIазе, цIулал, гIарац-меседалъул устарзабазе эркенлъи кьуни, гьезие бигьалъаби чIезаруни, гьез жидецаго чIаголъи гьабулин бичIчIизабуна дица. Гьедин нилъехъе рачIарал туристазе босизе къайи-цIаги букIинилан.
МоцIида жаниб дица гьесда бихьизабуна кин щиб гьабизе кколебали. Рахъана маршруталги цогидабги. МоцIидасан, 28 декабралда, цIияб министерствоги гIуцIун, Рамазан ГIабдулатIиповас дун туризмалъулгун халкъияб махщалил министрлъун тIамуна.
Гьединго дир кутакалда лъикIаб гьоркьоблъи ккана туризмалъул рахъалъ РФялъул Федералияб агентствоялъул нухмалъиялда вукIарав Олег Сафоновасулгунги.
Гьеб мехалда дида кIвана Дагъистаналда хурхараб щуго проект федералияб программаялда гъорлъе ккезабизе. РФялъул чамалиго идараялдаса вакилзабиги гъорлъ ругеб советалда цебе лъун букIана гьеб суал.
Гьел проектазул цояб ккола Алмахъалда бугеб туризмалъулгун сах гьариялъул комплекс (гьанжегIагар ДРялъул бетIер Сергей Меликовги щвана гьениве).
Гьединго Гъизляр ва Дербент районазда ругел гьединалго комплексазулги букIана гьел проектазда бицунеб – «Золотые дюны», «Золотые пески», «Ачиколь».
Гьезда цадахъго букIана ЛъаратIа районалда бугеб «ЦIамугIуриги». Хадуб гьеб нахъе босана проектазда гьоркьоса.
Гьедин туризмалъе къваригIунеб инфраструктураялда тIад харж гьабизе доб мехалда Дагъистаналъе тIоцебе биччан букIана 252 млн гъурущ.
Туризмалъе цIи-цIиял планал рахъулев дун вукIаго, цIидасан кIалъана РФялъул Пенсиязул фондалдаса Анатолий Анохин мун Москваялде вачIине кколилан.
Гьедин ана Москваялдеги, цинги чвантиниб лъун удостоверениегун, тIад вуссана МахIачхъалаялде.
Республикаялда лъиданиги лъалароан Пенсиязул фондалъул председательлъи дида тIадкъараблъи. Байбихьуда дие рекомендация жинцаго кьун букIаниги, хIасил кинаб ккарабали Р. ГIабдулатIиповасдаги лъалароан. Гьединлъидал вице-премьерлъиялдаса нахъе ине гIарза хъвазехъин бугин абидал, гьев гIажаиблъун хутIун вукIана.
ПалхIасил, гьедин вачIана дун гьаб хъулухъалде.
— Амма цебехун дуца гьабичIеб, тIубан батIияб хIалтIиги бугоха гьаб?
— Гьеб рахъалъ дие битI ккана. Гьаб системаялда хIалтIулев 1800- гIан чиясул щивасда хадуб хал кквезе бажарулеб гьечIониги, цере гьанир рукIарал аслиял гIунгутIабазул гIемерисел лъугIизаризениги кIвана.
— Бокьарал бакIазда рихьулаанха «Эбелалъул капитал» бахъизе кумек гьабилин къватIахъ дора-гьанир седарал кагъталги, рагIулаан Пенсиязул фондалдасан киналалиго гIарцал рахъизе кумек гьабилин рицунел харбалги…
— У, гьебги букIана. ГIемер ратана гьереси-пенсиял рахъарал хIужабиги. Квеш ккараб жо буго гьединаб гIайибалъе гIоло хъулухъаздаса рахъарал чагIазе хIалтIуде тIад руссине кумек судаз гьабулеб букIин. Амма дун вачIун хадув гьаниса нахъе вахъарав лъабгоясул цонигияв судалда бергьинчIо. Щайгурелъул хIилла гьабулел чагIи нижер гьанир хIажат гьечIолъи бичIчIизабуна дица судалда.
Пенсиязул фонд гIагарлъиялъе хъулухъал ралагьулеб бакI гуро
— Дур гIадаб хъулухъалде ккарал чагIаз гьенибе жидерго хъизан- кулпат бехъерхъулеб гIадатги бугоха нилъер гьаниб.
— Дирин абурал чагIазул цонигияв гьанив хъулухъалда лъоларин рагIи кьун букIана дица. Дурц вуго хIалтIиги гьечIого, ясалъулги батIаго бегьунгутIи букIинароан гьаниб. Васасеги бокьун букIун батила гьаниб жаниб лъикIаб хъулухъ. Амма дица абуна воре, воре, Пенсиязул фонд бугин пенсиячагIазул бакI, гIагарлъиялъе хъулухъал ралагьулеб бакI кколарин гьебилан.
Гьединлъидал аслияб куцалда гьанибго батараб коллектив цIунизе хIаракат бахъулеб буго дица. ГIиси- бикъинал гIунгутIабиги камилищха.
Диде щвезегIан батараб ахIвал- хIалалъухъ балагьун, букIине кколедухъ хIалтIичIолъиялъ (прогул) лъагIалида жаниб 40 миллионалдаса цIикIкIараб сагIат гьоркьоб биччалеб букIун буго тIолабго республикаялда ругел нижер хIалтIухъабаз. Гьанже абуни гьеб заман 20 азарго сагIтиде бачIана.
ЛъикIги гIемерги хIалтIарал чагIазе премиял кьеялъ бажарана иш рукIалиде ккезабизе. Гьединлъидал гьезда бичIчIана хIалтIул къоял, сагIтал гьоркьор риччарал хъулухъчагIи гIарцудаса махIрумлъулел рукIин.
ЦIи вачIарас гъоркь букIараб командаялдаса инкар гьабулеб гIадатги буго. Дица гьеб жо гьабичIо. Масала, киналго заместителал ругелъурго тана.
АхIун кабинеталъурегун, гьездаги отделазул начальниказдаги дица лъазабуна дунгун цадахъ ракIбацIцIадго, халкъалъе хъулухъалъе хIалтIизе къасд батани, гьанир чIайин, гурони ине бегьулилан. Бугин жаваб кьуна гьез. Цо-цо, кIи- кIи чияс рагьун абуна, валлагь, жидехъа бажаризехъин гьечIила цIияб къагIидаялда хIалтIизе. Гьеб жо дидагоги бихьулеб бугин, ине бегьулин дицаги абуна.
ГьабсагIаталда дун кутакалда рази вуго гьездаса. Пандемиялъул заманалдацин хIалтIана гьел. Масала, лъимал ругел хъизаназе гIарцул кумек гьабизелъун РФялъул президент Владимир Путиница рахъарал указал руго – №№ 317, 249, 412.
Нилъер республикаялда гьеб гIарац щвезе кколел лъималазул къадарги батIи-батIияб куцалда бихьизабун батана. Гьелъие гIилла ккола чанго батIияб сияхI букIин.
Москваялдаса (регионазда гьоркьосеб информациялъул централдаса) бачIараб сияхIалда букIана 674 азарго лъимер. Юстициялъул министерствоялъ бихьизабун бугоан 713 азарго лъимер. Гьедин кинаб сияхIалде мугъчIвай гьабилебали лъаларого, захIмат букIана нижее.
ЛъикIги-квешги, карантиналъул заманалда нижеца гьел хъизаназухъе битIана кинабниги 16 млрд 353 млн гъурущ. Онлайналдасан гуребги, нижерго офисаздасанги, клиентазул хъулухъаздасанги бикьана гьеб гIарац.
Унти тIибитIиялда хIинкъи букIиналдаго цадахъ, цогидал гIунгутIабазги букIана рахIат- хвезабулеб. Масала, «Госуслуги» абураб порталалдасан гIарзаги битIун кьолеб къагIидаги буго. Гьенибе лъималазул эбелалъ гIарза хъваниги, гIарац битIулеб карточка инсул цIаралда бихьизабун батулаан. Гьеб мехалда гIарац нахъ буссун бачIунаан. Цо миллиардасалда цIикIкIун гъурущ бачIана гьедин нахъ буссун. Жакъа къоялде 11 чиясул 290 азарго гъурущ хутIизегIан (гьел ралагьизе бажарулеб гьечIо), цогидаб кинабго гIарац гIадамазухъе битIун ана.
Гьедин шамат-гьатIан къоязгицин хIалтIула нижер хIалтIухъаби. ГIадамал рокъор тараб, гьадаб карантиналъул заманалда нижер Фондалда киналго хIалтIулел рукIана, 30 процент хутIизегIан (ригьалъ кIудиял, унтарал, яги лъимаде ругел руччаби).
Гьединлъидал дида ракIчIун абизе кIола улкаялда жаниб бищун цIикIкIун халкъалъулгун бухьен бугеб, халкъалда бухьараб идара Пенсиязул фонд бугилан.
Миронов мекъи вуго
— Амма «Справедливая Россия» партиялъул цевехъан Сергей Мироновас батIайиса рикIкIунеб бугоха. Пенсиязул фондалъул отчётазда гъалатIал кколел ругин, гьединлъидал гьеб расги хIажат гьечIеб идара хIисабалда Пенсиязул фондалдаса инкар гьабизе кколин, нилъецаго пенсияги бикьунилан лъазабуна гьес гьанжегIагар.
— ТIоцебесеб иргаялда, политика буго гьелда гъорлъ. Жалго кIоченчIого рукIине, жидедехунго кIвар буссинабизе депутатазги партиязул церехъабазги зама-заманалдасан щибниги бицине ккола.
Амма жидецаго бицаралъул хIисабниги гьабизе ккеларищ? ГIицIго херал чагIазе пенсия бикьи гуребги, цоги-цоги ишалги ругелъул нижеда тIад.
Гьавураб къоялдаса нахъе хвезегIан жив-жив чиясул хIакъалъулъ баянал рукIуна гьанир. Рагъул гIахьалчагIазеги, лъимал ругел хъизаназеги, сакъатазеги, пуланав чи хун хадуб хведалги — социалиял киналго хIажалъабазе гIарац гьанисанлъидал кьолеб.
Индексациялдаса хадуб пенсиялда тIаде бачIунеб гIарцул ишги гьаниб гьабула. Жакъа Дагъистаналда вуго 680 азарго пенсионер.
Гьединго жакъа къоялде щвезегIан Пенсиязул фондалъ «эбелалъул капитал» кьун буго 300 азарго дагъистаниялъе. Цебе кIиго-лъабго моцIги балаан гьеб кодобе щвезе. Гьанже нижехъе гIарза хъван щуго къоялдасан эбелалъухъе гьеб гIарац щвечIони, дихъе компьютералдасан сигнал бачIуна. Гьеб мехалда, ахIун отделалъул начальникгун, дица гьикъула гьелъие гIилла щибилан.
Гьеб кинабгоги хIисабалде босун, гьикъилинха гьедин абулезда Пенсиязул фондалъ гьабулеб гьабгунияб хIалтIи лъида тIад къалебали? МоцIи-моцIие пенсиязда тIаде бачIунебги сакъатазегун лъималазул улбузе, ветераназе ва цогидазе щолеб гIарац рикIкIинеги, рукъ-рукъккун гьеб бикьизеги щал нилъеца тIамилел? Финансазул министерствойищ, казначействойищ? ХерлъизегIан хIалтIун гIадамаз пенсиялъе гIарац данде гьабулел фондазда ругел баяназул тIалаб лъица гьабизе бугеб?
ТIадежоялъе хIисаб гьабизе ккола улкаялда пенсионеразул къадар 46 млн чи вукIин. Гьел лъида божун тезе кколел? Абизе бегьула ракIалде бачIанщинаб жо – гьел гьоркьохъаби къваригIун гьечIин, яги цоги щибалигойилан.
Гьединго техникаялъул рахъалъги кутакалда цIуна-къай гьабизе кколеб бакI буго гьаб. Хакераз рагьун ратун рукIана Фондалъул базаби, архивал.
Гьединлъидал Пенсиялъул фондалъул хIалтIи жанисанго лъалев чи велъула, Мироновас гIадал лъазабиял гьарулел рагIани.
— Фондалъ гьарурал гъалатIазул букIана гьес бицунеб.
— ГъалатIал гуро гьел. СНИЛСазда бараб жо букIана. Цо-цо чагIазе СНИЛС тIагIараб мехалда цогиги кьун батун, гьелъ лъугьинабураб дандеккунгутIи букIана. Паспорт тIагIараб мехалда гIадин, тIубан рагIа-ракьанде лъазабичIого кьезе бегьулароан гьеб СНИЛСги. Гурони, долдаги гьаб цIияб кьуралдаги номерал батIи-батIиял лъолел ругелъул. Гьединлъидал, цин гъоркь рукIарал номерал утилалде кьеян тIалаб гьабизе кколаан законалъ.
— МухIамад, мун цояб хъулухъалдаса цогидалде унеб мехалда дудехун бербалагьи хисулеб букIанищ лъале-хъвалезул?
— Дун цониги бакIалдаса нахъе инчIо хъулухъалдасаги вахъун. ХIалтIизе байбихьараб 1991 соналдаса нахъе кинабниги хъулухъ къваригIун бугилан лъиданиги гьардезе жеги щивниги витIарав чиги гуро дун.
Университет лъугIараб мех букIана доб. Жиндир вакьадасе мун хIалтIуде восизе бокьун бугилан бицине вачIана дир гьудул рокъове. Гьедин байбихьана «Дагминторгалъул» РСУялда начальниклъун хIалтIизе.
ГIемер заманго иналде, цогидал рачIана мэриялда хIалтIизе вилълъаян.
Хадуб кандидатура лъуна Хунзахъ районалъул нухмалъиялде.
Районалъул бетIерлъиялдаса хадув дун ахIана «Курорты Северного Кавказа» гIуцIиялде, цинги ДРялъул хIукуматалде…
ПалхIасил, цояб хъулухъалъ цогидаб хисулеб букIана.
Амма гьеб дур суалалъе гьадинаб жаваб кьела дица.
Хунзахъ районалъул нухмалъиялдаса нахъе индал, ункъо-щуго чи вукIана зама-заманалдасан телефоналъ кIалъан, бащдаб лъагIалицаниги диргун гьудуллъи тIезе толарого.
Амма туризмалъул комитеталъул (туризмалъул рахъалъ ДРялъул хIукуматалда цебе гIуцIараб комитет – ред.) нухмалъиялде дун тIамидал, 700 чиясниги ахIун бачIана дихъе.
ГIурулъе кIицIул лъугьунаро
— Районалъул нухмалъиялда вукIараб заманги бокьулеб буге- лъул, кида букIаниги Хунзахъе тIад вуссине бокьилебищ дуе?
— (велъулаго) Дун гьелдаса ана гьанже. ГIурулъе кIицIул лъугьунарин аби буго. Гьединлъидал цогидазеги нух кьезе ккола. Хасго гIолохъабазе. Чанги-чанги гьунар бугел, церетIурал гIадамал рахъараб бакI буго Хунзахъ район. Ралагьани, жеги-жеги ратула гьел дора. ГьабсагIаталда Хунзахъ вугев нухмалъулесулъги (НурмухIамад Задиев – ред.) гIезегIан лъикIал къасдал рихьулел руго район цебетIезабизе. КъваригIараб бакIалда дицаги гьабила гьесие кумек.
Хъулухъалъе гIоло Хунзахъе тIад вуссине ракIалда гьечIониги, анищалъги пикрабалъги дун кидаго дова вуго. Дир ватIанлъидалха доб. Хунзахъ районалде щведал, ракIгицин батIайисан кьабула дир.