Ахираб анцIго соналда жаниб Россиялда рак унтиялъ унтаразул къадар 20 проценталъ цIикIкIанин абулеб буго Россиялъул бетIерав онколог Андрей Каприница. Жеги анцIго соналдасаги гьединабго къадаралъ цIикIкIине бугин дунялалдаго онкологиялъ унтаразул къадарин баян гьабулеб буго жидерго сайталда РФялъул Минздравалъул пресс-хъулухъалъги. ЧIахIияб ригьалъул гIадамаз бицунеб рагIула, жидер заманалда онкология абураб унтиго дандчIвалеб букIинчIин, ресукъго ругониги жидецаго гIезабураб...
Гьал къоязда чехь-бакьазул унтигун ва цIа-кан бахун Гъизляр шагьаралъул централияб больницаялде ккана 102 чи, гьездаго гьоркьоб 50 лъимерги. Унтаразул «чехь-бакьазул инфекция» (ОКИ) букIин чIезабуна. ГIадамал унтиялъе гIиллаги ккола чорокаб лъим гьекъей. Дагъистаналда бугеб Роспотребнадзоралъул управлениялъул экспертаз ва ДРялъул ЦIех-рехалъулаб комитеталъул хIалтIухъабаз гьеб лъугьа-бахъиналъухъ халгьабулебги буго. Гъизляр шагьаралда, чорокаб лъим сабаблъун, чехь-бакьалъул унти лъугьун гIадамазул...
15 январалда «Дагъистан» РИАялда тIобитIана №2 республикаялъул клиникияб больницаялъул (РКБ) бетIерав тохтур Ибрагьим МухIамадовасулгун дандчIвай. Гьес бицана №2 РКБялда гьарурал хиса-басиязул хIакъалъулъ. «Ахираб заманалда улкаялъулги республикаялъулги нухмалъиялъ кIвар буссинабулеб буго халкъалъул сахлъи цIуниялде. Масала, гьабсагIаталда улкаялъул ФАПаздаса байбихьун больницабазде ва медицинаялъул центразде гIунтIун халгьабулеб буго материалияб рахъалъ гьел кин хьезарун ругелали, больницабазулгун ФАПазул минаби...
Жакъа къоялда тIолабго дунялалда ругел гIадамаз щиб кканиги гIарз гьабулеб буго жидер депрессия бугилан. Экология хванагIан, гIадамазда гьоркьоб бугеб гьуинлъи тIагIунеб буго, магIишаталде хадур рекерулел рукIиналъ, цоцазде чи регIулев гьечIо. Щиб кканиги, абулеб буго дир депрессия бугин, стресс бугин. Щиб жоха гьеб кколеб, ва кин гьелдаса цIунилелали бицана дунялалдаго цIар рагIараб методика ургъарав Хасай...
Дагъистаналъул урологияб централда гIадамал сах гьаризе тIадегIанаб даражаялъул специалисталго гIадин буго гьанжезаманалъул тIалабазда рекъонкколеб тIагIел-алатги. Щибаб анкьалъ республикаялъул батIи-батIиял районазда гьеб рахъалъ бугеб ахIвал-хIалалъухъ балагьизе къватIире рахъуна Дибирдада ХIажиевас нухмалъи гьабулеб централъул хIалтIухъаби. Унтарал росула учеталде ва гьел сах гьаризе рачуна тахшагьаралде. ХIатта, Россиялъул бищунго церетIурал урологазулгун тIоритIула цIакъго унтразул бугеб ахIвал-хIалалъул ва гьезие...
Гъира букIун гIолеб гьечIо, сурсатги къваригIунеб буго «Наркотикал гьечIеб Россия» проекталъул автораз гьабураб цIех-рехалда рекъон, Hydra абураб даркнеталда щибаб къойил наркотикал ричула 13 600 чиясе. Даркнетин абула, хъвай-хъвагIай гьабулаго, хIакъикъияб цIарги цогидал баяналги цIехечIого, балъгояб дарам гьабизе кумек гьабулеб сайталда. Наркотикал ричулезул даркнеталда жанире раккулезул къадар бахуна 800 азарго чиясде. Гьеб ахIвал-хIалалъ рахIатхвезабураб РФялъул...
ХХI гIасру – цIиял ресал, цIиял захIмалъаби ГIалимзабаз, цебегоялдаса нахъе, гьоркьохъеб ригьалъул гIадамал микьго сагIаталъ кьижи лъикIаблъун рикIкIуна. Инсанасул сахлъиялъе кIвар бугеб жолъун ккола гIураб къадаралда кьижи. Макьу тIури сах гьабулев тохтур ккола сомнолог. Макьу щунгутIи гьеб унти гурин, батIи-батIиял унтаби сабаблъун лъугьунеб гIаламат бугин рикIкIуна специалистаз. Ахираб нусго соналда искусственнияб канлъи, гьединго компьютерал...
Эпидемия тIибитIиялде данде хIалтIи гьабулеб буго 14 октябралда больницаялда регизаруна сибиралъул язва унтиялда щаклъи бугел лъабгоял. Гьезда гьоркьоса кIигоязул гьеб унти букIин чIезабуна, лъабабилесул хIакъалъулъ жеги мухIканлъи лъалеб гьечIо. Унтарал ккола ЦIияб Лак районалъул ЦIияб Кули росулъа. Гьезде унти бахун буго жидецаго хьихьун букIараб хъураб хIайваналдаса. Микьабилеб октябралда оц хъолелъул, гьелъул хважаинги, гьесие кумек...
Бер тIеркIани – миокимия, гьекIдани – ургьимесалъул унтаби Бер тIеркIани, рикIкIада гIумру гьабун вугев гIагарлъиялъул чи вихьулин абулаан умумуз, гьекIдизе лъугьиндал — дур рахъалъ цогияз квешаб хабар бицунеб батулин хIинкъизарулаан. ГьакIкIадулев чи вихьани, гьебги берккеялъул гIаламатлъун рикIкIуна. Медицинаялъин абуни, гьел рехсарал жал рикIкIуна цо-цо унтабазул гIаламаталлъун. Беразда сверухъ ругел ччорбал чанго секундгIанасеб заманалъ тIеркIезе...
Бидул тIадецуялъул халгьабизе ккола ригьалъухъ балагьичIого «Давление бугин» абуларев чи къанагIатги ватиларо жакъа. ХIатта гIолохъабицин рукIуна бидул тIадецуялъ рахIатги хвезабун. ЧIахIияб ригьалъул гIадамазин абуни гIемер абула гIолохъанаб заманалда давление щибжоялицин жидеда лъалеб букIинчIин абун. Гьезде гIайиб гIунтIизабула гIолохъабаз гьерсал рицунел ругинги абун. Бидул тIадецуй (АД) борциналъул къагIидаби медицинаялда хIалтIизаризе байбихьаралдаса нахъе, тонометралдаса пайда босулаан...
