РекIелъ бусен лъураб лъаялъул гьулак

 

 

   БежтIа участокалда буго анлъго гьоркьохъеб, цо аслияб ва цо заочнияб школаги, лъималазул спортивияб лъабго школаги, лъималазул творчествоялъул кIиго школаги, искусствоялъул цо школаги, цо лъималазул ахги ва гьелъул цо филиалги. Участокалъул лъай кьеялъул управлениялъул нухмалъиялда гъоркь хIалтIулел руго информациялъулгун методикаялъул пагьмуял лъималазулгун хIалтIи гIуцIиялъул централ.

   Рехсарал лъай кьеялъул идарабазда хIалтIулев вуго укънусгогIанасев педагог. БежтIа участокалъул школазда хIалтIулев вуго кIикъогониги «ДРялъул мустахIикъав учитель», «РФялъул гIаммаб лъай кьеялъул хIурматияв хIалтIухъан» абураб цIаралъе мустахIикълъана 12 учитель.

     «Лъай кьей» абураб миллияб проекталда рекъон, щуго гьоркьохъеб школалъе кьуна цIалдохъаби школалде раччизе автобус, буго предметияб 18 кабинет ва 62 компьютер. Киналниги школал хьезарун руго интернет-бухьеналдалъун ва 1-4 классазул цIалдохъабазе кьолеб буго къадеквен.

    Участокалъул школазул лъабго учитель мустахIикълъана 100 азарго гъурщил гранталъе ва 2008 соналда Россиялъул бищун цIакъал школазул сияхIалда гьоркьобе ккараб ХашархотIа росдал школалъе щвана миллион гъурщил грант.

    Гьединал хIасилал ккеялъе сабаблъун батана гIемерал соназда БежтIа участокалъул росабалъ хIалтIарал педагогазул ва лъай кьеялъул гIуцIарухъабазул хIаракат.

    БежтIа росдал школалъе кьучI лъуна 1928 соналда. 1930 соналда гьениб рагьана байбихьул школа (ликпункт). 1938 соналда гьелъул бакIалда рагьана анкьгосонилаб школа. 52 соналъ бежтIадерил лъималазе лъайгун тарбия кьурав дир эмен ХIасан Сулеймановасул ракIалдещвеязда хъван буго: «Дун школалда цIалулеб заманалда анкьгосонилаб школалъул классазул къадал лахIчIегIерлъун рукIунаан. ЦIияб цIалул соналде школа хIадуриялъул рахъалъ районалъул хIакимзабазухъа школалъе кинабгIаги кумек щолеб букIун батиларо. Хасало классал хинлъизарулаан бакIалъул маххул къебедас гьарурал печалги ракун. Нухал гьечIелъул ва школалъе гIолеб къадаралда тIурччи-цIул щунгутIиялъ, росдал советалъ щибаб хъизамалда тIадкъан букIана школалъе цо-цо кубометр цIулал хIадуризе ва щвезабизе. Гьеб цIул сокIкIунаан школалъул азбаралда. Печалъул мащаби хехго цIолаан лахIул ва гьебмехалда кIкIуй чIолаан классазда. Гьелда бан, дарсалги гьоркьор къотIизарун, цIалдохъаби рокъоре ритIулаан. Хасало лъимал квачалаан дарсида ва гьединлъидал гIемер унтулаан.

60-абилел соназул ахиралда классазда хинлъи чIезабиялъе хIалтIизаризе байбихьана тIурччи балел печал. Школалъул букIана ункъо цIалул корпус. Цониги чиясда ракIалде кколеб букIинчIо БежтIа росулъ цIияб школа базе кколин абун. Тайпадулаб школа гьечIеб районалъул центрлъун хутIун букIана гIицIго БежтIа росу», — ян.

 

БАРКАЛА, ТАМАРА СТЕПАНОВНА!

   1947 соналда гьеб школалъул кьучIалда рагьана школа-интернат. Гьенир цIалулаан мадугьалихъ росабалъа захIматчагIазул лъимал. 1958 соналда рагьана гьоркьохъеб школа.

   70-абилел соназул байбихьуда БежтIа росдал школалда хIалтIизе рачIана гIурус учительзаби. Ленин- градалда гIагарлъухъ бугеб Гатчинаялда педучилищеги лъугIизабун, 25 выпускник витIана ЦIунтIа районалде. Школалъул тарихалда даим хутIила меседил хIарпаз хъварал гьезул цIарал: Н. И. Никитин, Т. С. Тотоева, Т. С. Колодяжная, Г. И. Матченко, В. Г. Белова, Е. В. Семенова, Н. Л. Гагуноева, А. А. Хорко, В. А. Курткова, Е. А. Анесинова, А. Я. Гришина, З. Ф. Епова, Г. А. Рогозина, Т. С. Лукичева, Т. А. Мукеева, Т. Т. Белоусова, Г. С. Рябченко, С. И. Тонари, Н. Ф. Кирина ва цогидалги. Школалъул директорлъун йикIана Нина Федоровна Кирина.

   Тамара-ийо (Тамара-эбел) – гьедин абулаан нижеца Тамара Тотоевалда. Гьей йикIана Моздок шагьаралдаса асатIинай. ХIакъикъаталдаги, гьелъ эбеллъи гьабуна Аминат Анжоевалъе. Тамараца гIумру гьабулаан Аминатил рокъоб. Дарсаздаса рокъое щведал, кумек гьабулаан Аминатие кIудияб хъизан хьихьизе. Школалда ниж цIалулеб заманалда гьей тIад юссана жиндирго ватIаналде. Аминатил яс Музиятицаги дицаги кагътал хъвалаан Моздокалда, Коста Хетагуровасул къотIноб гIумру гьабулей Тамара Степановналъухъе. Жакъаги бухьен тIезе тун гьечIо Аминатил яс ПатIиматицаги Тамарал яс Азацаги.

   БежтIа росдал школа лъугIизабурав лъабнусгоялдаса цIикIкIун чияс тIаса бищана учителасул махщел. ТIоцеесей учительницалъун ва комсомолкалъун ккола 1946 соналда анкьгосонилаб школа лъугIарай ГIашурат Абакарова.

   БатIи-батIиял соназда гьеб школалда хIалтIана Анцухъа Зияудин Абакаров, Сагьадаса Рамазан МухIамадов, ЛатIип МухIамадов; Шапихъа Жамал МухIамадов, Кьадалиса Жамал Давудов, Тажудин Дибиров, Шамсудин Жамалудинов, Нажмудин МухIамадов; Хунзахъа Жамал ва ПатIимат Гьиматовал (Жамал хIалтIана школалъул директорлъунги районоялъул нухмалъулевлъунги), Каримула Набиев, И. Къурбанов ва ГьоцIалъа ГIума ХIажиев; Сугъралъа МухIа­мад Агъаев, Гьолокьа ГIайшат Му­хIамадтIагьирова, КIососа Байдук МухIамадов, Гьинухъа Идрис Закаряев, ГIали ГIабдулаев, МухIамад ХIусенов, Мокъокъиса Иляс Увайсов ва гь.ц.

 

МАШГЬУРАЛ ВЫПУСКНИКАЛ

 

     Школалъул выпускниказда гьоркьор руго машгьурал гIадамалги. Масала, школалъул тIоцевесев медалист, политикиял гIелмабазул кандидат, контрразведкаялъул федералияб хъулухъалъул полковник, «Азия ва Африка» абураб журналалъул редколлегиялъул членлъунги, Зимбабвеялда рагъулав атташелъунги вукIарав, гьанже хIалхьиялда вугев Арсен Гъаниев; филологиял гIелмабазул доктор, ДФИЦалъул ИЯЛИялъул отделалъул нухмалъулев, словаразул автор Мажид Халилов; тарихиял гIелмабазул доктор, ДГУялъул профессор МухIамадсагIид ИсмагIилов, экономикиял гIелмабазул доктор, Доналда бугеб Ростовалъул Халкъияб магIишаталъул университеталъул профессор Рамазан Сомоев, Ленинград областалъул Волосово шагьаралъул искусствоялъул школалъул педагог, ДРялъул ва РФялъул мустахIикъав художник, РФялъул Художниказул союзалъул член Зубайр МухIамадов ва гь.ц.

    Росу бакьулъ бугеб гIагараб росдал школа нижее, 1980-абилел соназул выпускниказе, букIана гIицIго лъай кьолеб идаралъун гуребги, тарбия кьеялъулги, гьудуллъи куцаялъулги, ватIаналде рокьи цIубаялъулги къебелъилъун. Школалда цIалулаго, нижеца гьудуллъи гьабуна улкаялъул цогидал регионаздаса цIалдохъабазулгун (гIахьаллъулаан Интернационалияб гьудуллъиялъул клубалъул (КИД) хIаракаталъулъ): хъвалаан гьезухъе кагътал, бицунаан сверухъ бугеб гьайбатаб тIабигIаталъул ва машгьурал росуцоязул хIакъалъулъ, бахъулаан къадал газета. КIудияб адаб гьабулаан нижее лъайгун тарбия кьолел учительзабазул: нижеда хъвазеги цIализеги малъарай тIоцеесей учительница Майсарат Абакаровалъул, класса­лъул нухмалъулев, мунагьал чураяв Анвар ХIасановасул, биологиялъул учитель МухIамад ИсмагIиловасул, химиялъул учитель ГIабдулатIип Адаевасул, физкультураялъул учитель ХIусен ГIарадаховасул… Гьанжего-гьанже хIалтIизе вачIарав физикаялъул гIолохъанав учитель Шамсудин Султановичасул нухмалъиялда гъоркь классцоял-васаз гIуцIун букIана футболалъул команда. Гьелда лъун букIана доб заманалда машгьураб «Бордо» абураб парангазул командаялъул цIарги.

   Школагун вуз лъугIун хадубги ниж гIемер ракIарулаан Анвар ИсмагIиловичасул рокъор, гьабулаан гьесие магIишатияб рахъалъ кумек. Гьанже нижер учительзабазул гIемерисел гьечIо, гьел ана абадияб дунялалде. Хисун буго школалъул тIолабго сипатги. Ункъо корпусалъул бакIалда эхетун буго кIитIалаяб мина. Школалъе кьуна Россиялъул БахIарчи ГIабдухаликъ Къурбановасул цIар. Рагьун буго гьанже заманалъул «Точка роста» абураб тарихазулгун интеллектуалияб центр ва цогидал идараби. Буго школалъул музей, искусствоялъул школа. Хисун руго цIалдохъабазе тарбия кьеялъул гIуцIаби. Амма даим рекIелъ цIунун буго дол соназул хIикматаб суратги гьитIинго цоцазде бижараб вацлъиялъул асарги.

Кавсарат СУЛЕЙМАНОВА