СУАЛАЛ-ЖАВАБАЛ

Гъоркьехун рехсолел суалазе жавабал кьуна ДРялъул Пенсиязул фондалъул консультант Асият АхIмадовалъ:

 

 «2020 соналда хIалтIулел пенсионеразул пенси­ялъе индексирование гьабизе бугилан бицана, цинги гьабизе гьечIин абунги, ниж пашманги гьаруна. Бо­кьилаан гьелъул хIакъикъат лъазе».

— 2020 соналда хIалтIулел пенсио­неразе пенсия рикIкIине буго цIияб законалда рекъон. Гьелъул магIна ккола гьезул страховияб пенсия цIикIкIине гьечIин абураб. Пенси­онер хIалтIудаса гIодов чIани, ха­дусеб моцIалдаса байбихьун, гьесул пенсиялъе индексирование гьабула. Гьелъул хIасилалда, пен­сия цIикIкIуна гьев пенсиялде араб моцIалдаса байбихьун киналго соназ тIаде журарал процентазул хIисабги гьабун. Гьединаб хIисаб гьаби хехго гьабулеб хIалтIиги кколаро, гIага- шагарго лъабго моцI уна.

 

«ХIалтIулел пенсионеразе пенсия къотIизабизе бе­гьулин абулеб жоялъул магIна щиб?»

— Жакъа улкаялда вуго анкьго миллионалдаса цIикIкIун хIалтIулев пенсионер. РФялъул ХIукуматалъ хIадур гьабулеб буго хIалтIулел пенсионеразе кьолеб пенсия гьор­кьоб къотIизабизе рес кьолеб зако­налъул проект. Амма гьеб кинал­го хIалтIулел пенсионеразда гуро хъинтIулеб. ЦIияб къагIидаялда рекъон, пенсия кьезе гьечIо календа­рияб лъагIалида жаниб 1,2 млн гъу­рущ харж щолел чагIазе.

 

«Пенсиялъул хIисаб гьабулаго, хIалтIул стажалъул кинаб кIвар букIунеб?»

— ГIемерал соназ хIалтIарав чияс Пенсиязул фондалде налогалги цIикIкIун кьола. Гьединлъидал, цIикIкIуна гьесул пенсиялъул баллазул къадар ва гьезда рекъон — пенсиялъул роценги.

  • ЦIикIкIараб стаж бугони, тIаде журала баллал.
  • 40 соналъул стаж бугей чIужугIаданалъе ва 45 сон стаж бугев би­хьинчиясе тIаде кьола щуго пенси­ялъулаб балл.
  • 30 сон стаж бугей чIужугIаданалъе ва 35 сон стаж бугев бихьинчия­се — цо балл.
  • 2020 соналда цо пенсиялъулаб баллалъул багьа ккола 93 гъурущ. Мисалалъе, исана пенсия чIезабулеб бугони, вукIинесев пенсио­нерасе тIадеги щола щуго балл ва гьесул пенсиялде тIаде бачIуна 465 гъурущ.

 

«Пенсиялъул реформаялда рекъон, пенсиялде унел сонал цIикIкIинарун ругониги, цо-цо чагIазул, заман щвелалдего пенсиялде ине ихтияр букIунин абулеб хабар битIараб бугищ?»

— ЦIикIкIун стаж бугел чагIазул ихтияр букIуна заман щвелалдего пенсиялде ине. КIиго соналъ цере пенсиялде ине ихтияр букIуна 42 со­нил хIалтIул стаж бугел бихьиназул ва 37 сонил хIалтIул стаж бугел руч­чабазул.

Пенсиялъул реформа унеб буго бутIа-бутIаккун, гьединлъидал, 2020 соналда кIиго соналъ цебе пенсиял­де ине лъиениги ихтияр кьоларо.

2020 соналда 60 сон барав бихьинчиясул ва 55 сон барай чIужугIаданалъул ихтияр буго анлъго моцIалъ цере пенсиялде ине.

 

«ХIукуматалъ лъимал-инвалидазе гIемерал посо­биял ва бигьалъаби рихьизарун ругин абулеб буго. Амма Пенсиязул фондалда гьелъул хIакъалъулъ лъалеб жо гьечIо. Гьелъул хIакъалъулъ мухIканлъи лъазе бокьилаан».

— 18 сон бачIеб лъимадуе «инва­лид» абураб статус чIезабула экспер­тизаялъул медикиябгун социалияб комиссиялъ. Гьелъул хIакъалъулъ мухIканаб баян лъаялъе хитIаб гьабизе ккола гIумру гьабун ру­геб бакIалъул социалияб рахъалъ цIуниялъул отделалде.

Федералияб даражаялда лъимер- инвалидалъе кьола: социалияб пен­сия, щибаб моцIалъ кьолеб гIарцулаб выплата (ЕДВ) ва социалиял хъу­лухъазул набор (чIорого дараби ва санаториялда хIухьбахъи гьабизе рес).

2020 соналда щибаб моцIалъ кьо­леб гьелъул багьа ккола 1155 гъурущ. Гьеб гIарац бикьула хадусел бутIабазде: чIорого кьолел дараби (889 гъурущ), чIобого кьолеб путевка (138 гъурущ) ва транспорталда чIорого санаториялде ине (127 гъурущ). ГIарацги босун, гьел хъулухъаздаса инкар гьабизеги бегьула.

Лъимал-инвалидазе букIуна 13454,64 гъурущ социалияб пенсия ва социалиял хъулухъаздаса инкар гьабуни, щибаб моцIалъ кьола 2783 гъурущ.

Лъимал-инвалидазе чIорого кьо­ла: гIунсби, инвалидазул коляскаби, гIинда бакIазе аппаратал ва дараби.

Лъимал-инвалидал эркен гьару­ла 50 кв. метралде щвезегIан гIатIилъиялъул цо мина-рукъалъул налогалдаса. Гьезул ихтияр буго жамгIияб транспорталда чIорого рекIине. Гьединго лъимал-инвалидазул ихтияр буго конкурс гьечIого вузазде яги техникумазде цIализе лъугьине.

Бигьалъаби тIалаб гьариялъе хIажалъулел документал: гьавиялъул хIакъалъулъ свидетельство, эбел- инсул паспортал, МСЭялъул хIукму, лъимадул ва улбузул СНИЛСал.

 

 

Хадусел суалазе жавабал кьуна адвокат ШехмухIамад ГъазимухIамадовас

 

«ГIураб стаж бугони, «ЗахIматалъул ветерана­се» жеги тIадеги бигьалъаби рукIунин абулеб жо битIараб бугищ?»

 

— 1995 соналъул 12 январалда къа­бул гьабураб РФялъул №5 Федерали­яб законалъул анкьабилеб статьяял­да рекъон, гIураб хIалтIул стаж бугел «ЗахIматалъул ветераназе» бигьалъаби рукIуна.

«ЗахIматалъул ветераназе» ри­хьизарун руго хадусел бигьалъа­би:

  1. Щибаб моцIалъ кьолеб гIарац. Гьелъул къадар щибаб регионалда батIи-батIияб букIуна.
  2. ЖамгIияб транспорталда чIорого рекIине ихтияр.
  3. ЖКХялъухъ кьолеб гIарцул 50 проценталъул бигьалъи.
  4. Цаби-гIусал къачIаялъе ва лъе­ялъе гьабулеб бигьалъи.

 

 

«Коронавирусалъул «баракаталъ» РФялъул хIукуматалъ лъималазе кIиабилеб нухалъги анцIазарго гъурущ кьолеб буго. Гьеб кьеялъул низам кинаб букIине бугеб?»

— 23 июналда Россиялъул прези­дент Владимир Путиница гъулбаса­раб хIукмуялда бихьизабун буго 16 сон тIубачIел лъимал ругел киналго хъизамазе цо нухалда анцIазарго гъурущ кьезе.

Июналда лъималазе гьединаб гIарцулаб кумек щварал хъизамаз, цIияб компенсация босиялъе, Пенси­язул фондалде киналгIаги докумен­тал кьезе кколаро. Кинаб бугониги гIиллаялдалъун, июналда яги июлал­да лъималазе гIарац щвечIел чагIаз, гьеб тIалаб гьабун, хитIаб гьабизе бегьула 2020 соналъул тIоцебесеб ок­тябралде щвезегIан.

Россиялъул хIукуматалъ гьеб му­радалда регионазде битIизе буго 270 миллиард гъурущ.

 

«Июлалдаса нахъе жалго бетIергьанал машинаби ругезе цIиял низамал рукIине ругин абулеб буго. Гье­зул хIакъалъулъ мухIканлъи лъазе бокьилаан».

— Кьваризабулеб буго кваранаб рахъалда руль бугел машинаби хIалтIизариялъул рахъалъ низам.

Гьеб гуребги, наркотикал яги мех­тизарулел жал гьекъолел чагIазул медицинаялъулаб хал гьаби кьвари­забулеб буго, ай гьез тIадеги анали­зал кьезе ккезе руго.

Хасаб лабораториялда балагьизе буго машинабазул конструкциялда хиса-баси гьабун бугищалиги.