Бащдаб гIасруялъул тарихалда жаниб ДРялъул БакIал раялъул ва къачIаялъул колледжалъул педагогикияб коллективалъ хIадурана тIадегIанаб махщел-гьунаралъул щуазаргоялдасаги цIикIкIун специалист. Жакъа гьеб колледжалда лъай-махщел кьеялда бугеб ахIвалхIалалъул хIакъалъулъ бицун, нижеца гара-чIвари гьабуна РФялъул профессионалияб лъай кьеялъул хIурматияй хIалтIухъан, директорасул заместитель Месед Дайтбековалъулгун.
— ДАССРалъул Госкомитеталъул профессионалиябгун техникияб лъай кьеялъул отделалъул буюрухъалда рекъон, 1975 соналъул 24 июналда рагьана «Шагьаралъул гьоркьохъеб ПТУ №17». Училищеялъ хIадурулаан отделочникал, ралел бакIазул мастерал, махх регъеялъул специалистал, электромонтажникал ва сантехникаялъул слесарал. ПТУялда хIадурарал специалистал хIалтIана БАМалда, Комсомольскиялъул Амуралда, «Москва» абураб Олимпиялъул росу баялда.
1990 соналда СГПТУ №17 хисизабуна ПТУялде, 1997 соналда — ПУ №17-ялде. 2014 соналъул 13 марталда ДРялъул хIукуматалъул хIукмуялдалъун, ПУ №17-ялъе кьуна «Республиканский строительный колледж №1» абураб статус, — ан бицана М. Дайтбековалъ.
— ПТУ колледжалде хисизабиялъул кинаб хIасил ккараб?
— «Об образовании» абураб законалда рекъон, колледжалъул даража ва студентазул цIалиялде тIалабал цIикIкIана. Гьеб законалъ нахъе рехана «байбихьул профессионалияб лъай кьеялъулаб» къагIида, гьелъул бакIалда бачIана гьоркьохъеб ва тIадегIанаб профессионалияб лъай кьей. Дагъистаналда киналго ПТУял колледжазде сверизаруна.
Жакъа колледжалде цIализе росулаго, хIисабалде росула аттестаталда ругел къиматазул гьоркьохъеб балл, пагьму-бажариялъул творческиял гIаламатал.
— Кинаб бугеб колледжалъул материалиябгун техникияб база, преподавателазул ва мастеразул лъаймахщел?
— Колледжалда гIуцIун буго экзаменал кьолеб къагIида. Руго гьаб заманалъул алатаздалъун хьезаруралги цере рукIарал алатал нахъе цIунаралги мастерскаял.
Гьанир хIалтIулел гIемерисел мастерал руго хIалтIул хIалбихьиги махщелги бугел чагIи. Нижер штаталда вуго 95 преподаватель ва мастер: гьездасан — цо педагогиял гIелмабазул доктор ва кIиго кандидат, 24 тIадегIанаб ва тIоцебесеб категориялъул преподаватель. Студентазул цIалулаб практика букIуна колледжалда, байбихьулаб махщелги гьезие мастерскаязда щола. Колледжалда руго цIулал устарлъиялъе, ралел бакIазе, элекромонтажниклъиялъе, махх регъеялъе, автослесарлъиялъе цIалдолел ругьун гьарулел мастерскаял. Нижехъ цIаларал специалистал рикIкIуна бокьараб бакIалда хIалтIизе бажарулеллъун. Гьелъие нугIлъи гьабула, производственни- яб практикаялде арал студентал хIалтIизе росулел рукIиналъги.
— Колледжалда кинал махщелазе ругьунлъизе рес бугеб?
— Гьанир хIадурула къого батIияб махщалил специалистал: ралел бакIазул киналго махщелчагIи, ав- томеханикал, богогьаби, кондитерал, ратIлил устарзаби, электромонтажникал, информациялъулабгун технологиялъул, тIадагьаб промышленносталъул специалистал, гьединго унтарал чагIазе хъулухъ гьабулел медсестраби.
— Колледж лъугIаразе хIалтIи балагьиялъе нужеца кумек гьабулищ?
— Гьабула, директорасул заместитель МахIач ГIабдурахIманов ккола колледж лъугIарал чагIи хIалтIудалъун хьезариялъе кумек гьабулев чи. Практикаялда нижер студентазул махщел бихьун, гьениса чагIи рачIуна гьел хIалтIизе жидехъе ритIеян гьарун. Аслияб къагIидаялда, гьел ккола жалго бетIергьанал фирмабазул бетIергьаби. Амма, гIемерисебго, колледж лъугIараз хIалтIи жидецаго балагьизе ккола.
— Цебе ПТУ рикIкIунаан «хIалакъабго» цIалиялъулаб бакIлъун. «Лапшаедал» абун, гьенир цIалулел лъималазда тIадги релъулаан. ПТУялда цIализеги унаан мукъсанаб лъаялъул ва гIадлу хварал лъимал. Жакъа гьеб рахъалъ кинаб хIал бугеб?
— Цебе ПТУ букIана хIукуматалъул хьезабиялда, цIалдохъаби гьенир чIорого кваназарулаан, кьолаан общежитие. Гьел бигьалъаби тарихалде ана, къокъго абуни, жакъа нижер студентазе «лапша» щоларо.
Жакъаги колледжалде лъугьарал гIемерисезул буго мукъсанаб лъай. ТIоцебесеб курсалда нижеца гьезда школалъул программа малъизе ккола. Хадусел курсазда бищунго гIадатиял ругьунлъабаздаса байбихьун, букIуна профессионалияб хIадурлъи.
— Стипендия кигIан кьолеб?
-ЛъикI цIалулезе — 626, социалияб стипендия — 868 ва социалияб пособие — 5044 гъурущ.
— Колледжалда чан чи цIалулев вугев?
— Нижер вуго 1448 цIалдохъан. 2020/2021 цIалул соналда нижеца бюджеталъулаб цIалуде восана 475 чи, гIарац кьезе кколеб цIалуде — 165 чи. Ахирисез — лъагIалие 42000 гъурущ кьола.
ДРялъул мустахIикъай учительница, директорасул тарбия кьеялъулаб бутIаялъул заместитель Эмма Башировалъ студентазул гIадлунизамалъул хIакъалъулъ бицунаго тIаде жубана:
— Колледжалда буго старостабаздасан гIуцIараб жидерго идара. Мастерал-кураторалгун цадахъ, гьелъ нухмалъи гьабула курсазул ва группабазул студентазул жамгIиял ишазе.
— Колледж лъугIарал чагIазе рес букIунищ вузазде лъугьине?
— Гьел цIализе лъугьине бегьула Россиялъул бокьараб вузалде. Гьезие хIажалъуларо ЕГЭ, гьел цIализе лъугьуна экзаменалги кьун. Аслияб къагIидаялда гьел лъугьуна техникиял, аграриял, халкъиял магIишатазул, педагогикиял университетазде. БагIарал дипломал щварал чагIи, экзаменал кьечIого, ай конкурс гьечIого росула Россиялъул бокьараб вузалде. Жидерго махщалида рекъараб вузалде унел ругони, гьел росула кIиабилеб курсалде. Нилъер республикаялда гьединаб къагIида гьечIо.
— Цебе ПТУялда цIалдохъабазе общежитие чIезабулаан…
— Колледжалъул буго 280 чиясе бакI бугеб общежитие. Гьениб жалго студентаз ремонт гьабулеб буго, хьул буго бачIунеб цIалул соналъниги общежитие хIалтIизе биччалин абураб.
— Эркенаб заманалда хIухьба хъиялъе кинал шартIал ругел?
— Спортзалалда руго волейболалъул, баскетболалъул ва гугариялъул секциял, хинал къоязда майданалда рукIуна футболалъул хIаял. Руго богогьанлъи-кондитерлъиялъе ва рукъарухъанлъиялъе ругьун гьару- лел кружокал, кечI-бакъаналъул коллектив.
— Студентаз гIадлу хвезабиялъул гIарзал рукIунищ?
— Нижехъе рачIуна захIматал, эбел- инсуда квегъизе кIвечIел лъималги. Сордо-къоялда жаниб 24 сагIаталъ букIине ккола гьезул гIадлуялда ва хьвада-чIвадиялда хадуб кьварараб халкквей. БичIчIизабула гьел ПТУ- ялда гурел, колледжалда цIалулел рукIин, гьелда рекъараб, ай къадру- къимат цIунараб букIине кколин хьвада-чIвадигиян.
Низам хвезабулел чагIазе гIадлу гьабула. КIудияб гIилла ккечIого студентас 72 дарс гьоркьоб биччани яги гьесие лъабго экзаменалъе кIийилаб ккани, гъалмагъиралда гIахьаллъун ватани, гьев колледжалдаса нахъе рехула.
Киналго юристаллъун ва экономисталлъун цIализе унеб заман тарихалде ана. Колледжалда лъикIаб лъай-махщел щварал специалистазе юристаздасаги экономистаздасаги гIемерго цIикIкIараб харжги щола. Нижеца малъун, гьезда лъала гьитIинаб предприятие (ИП) гIуцIизе ва гьеб цебетIезабизе.
Колледжалъул масъалабазул бицунаго, ДРялъул мустахIикъав учитель, РФялъул профессионалияб лъай кьеялъул хIурматияв хIалтIухъан, бакIал раялъулаб отделениялъул заведующий МухIамадбек Израиловас абуна: «ЛъикI букIина ДРялъул Ралел бакIазул ва ЖКХялъул министерствоялъ студентазе практика тIобитIиялъе ралел бакIазул майданазул рахъалъ кумек гьабуни. Колледж лъугIиялъул экзаменалги гьенирго кьезе бегьилаан. Гьединго ралел бакIазул фирмабазул нухмалъулезеги рес букIина жидеего къваригIарал специалистал гьенисаго тIаса рищизе.
Нижер преподавателазул ва мастеразул гьоркьохъеб харж буго 14500 гъурущ. Мукъсанал харжал рукIиналъ, спецпредметазул преподавателалги мастералги нижехъе хIалтIизе рачIунел гьечIо, рачIаралги лъабго-ункъо моцIидасан нахъе уна».
Нури НУРИЕВ
